“Drinka lepiej wypij, młoda jesteś, a nie tam lekami się trujesz”. To zdanie usłyszała od teściowej osoba chora na depresję. Najbliżsi potrafią ranić słowami bardziej niż nożem. Niestety, tam gdzie jest potrzebne wsparcie występuje brak zrozumienia. Sprawdź co warto wiedzieć, aby nie zranić, a pomóc choremu.
Według różnych statystyk co czwarty, a nawet trzeci europejczyk choruje na depresję. To oznacza, że niemal każdy z nas ma lub miał do czynienia z taką osobą. Niestety, wiedza jak się zachowywać wobec chorego jest niska, a może nawet i to określenie jest zbyt wygórowane. W rozmowach, które przeprowadziłem w ramach podcastu “Podróż do męskości” z Joanną Porembą, Jakubem Krzyżakiem czy Rafałem Mrowickim, moi goście zgodnie podkreślali, że słowa, które słyszeli od bliskich raniły bardziej niż nóż.
- Nie bądź beksa. Nie maż się.
- Co z Ciebie za facet.
- Przecież wszystko masz, jesteś zdrowa, masz pracę, rodzinę. Czego Ci jeszcze potrzeba. Nie przesadzaj.
- Weź się w garść! Inni mają gorzej!
- Ty nie masz depresji, po prostu jesteś leniem.
- Przestań się nad sobą użalać, lepiej rusz się z kanapy.
- Nie wiem jak postępować z takimi jak wy!
Czytaj dalej poniżej podcastu
A hitem, który usłyszałem kilka dni temu od osoby, która zmaga się z chorobą, było zdanie od teściowej: “Drinka lepiej wypij, młoda jesteś, a nie tam lekami się trujesz”.
To naprawdę boli
Nie ma nic gorszego, jak takim lub podobnym tekstem “poczęstować” osobę, która zmaga się z depresją, która cierpi każdego dnia, a wstanie z łóżka jest wysiłkiem niekiedy przekraczającym jego możliwości. Osoba, która dziesiątki razy w wyobraźni wieszała się na drzewie lub zażywała tabletki, które miały przerwać jej cierpienie.
Trudno opisać jak czuje się osoba z depresją. Tak jak trudno sytemu zrozumieć głodnego. Słowa nie opiszą dobrze tego bólu. A gdyby spróbować?
Zamknij oczy, przypomnij sobie najgorszą rzecz, której doświadczyłaś/eś i pomnóż to kilka razy. Niestety, nie ma gwarancji, że próba ta przyniesie oczekiwany efekt. Dlaczego? Bo w codziennym pędzie życia jesteśmy uzbrojeni w zbroję, a skorupa niczym żółwia chroni nas przed niebezpieczeństwem. Osobę chorą już nic nie chroni.
Empatia potrzebna w czasie depresji
Dlatego tak ważna jest empatia w relacjach ze zmagającymi się z depresją. Wymaga ona wyjątkowej troski i zrozumienia. Poniżej prezentuję kilka zasad, które mogą się przydać w codziennym, i nie tylko, obcowaniu z cierpiącymi.
Okazuj choremu zrozumienie i wsparcie. Powiedz, że jesteś dostępny/a i możecie porozmawiać, że jesteś gotowy/a pomóc w miarę możliwości.
Czytaj dalej poniżej podcastu
Słuchaj,
kiedy osoba z depresją chce porozmawiać i nie próbuj jej przekonywać, że „wszystko będzie w porządku” lub że „to tylko przejściowe”. Słuchanie (nieprzerywanie jak druga osoba mówi) z empatią jest często ważniejsze niż dawanie rad. To chory wie najlepiej, jak się czuje, wie, jak cierpi. Kiedy będziemy aktywnie słuchać mamy szansę naprawdę usłyszeć co dzieje się z najbliższą osobą. Ponadto możemy usłyszeć własne myśli, emocje towarzyszące rozmowie. To niezwykle ważne, bo jest podstawą do zrozumienia i akceptacji stanu drugiej osoby.
Unikaj oceniania
lub krytykowania. To nie jest jej/jego wina, że cierpi na chorobę, a komentarze krytyczne mogą tylko pogorszyć stan. Nie porównuj problemów jednej osoby z drugą. Każdy ma swoją skalę wytrzymałości, indywidualne odczucia, uczucia, a ból, cierpienie i smutek nie równa się z niczym innym. Nie podważaj słów i emocji chorego. Kiedy usłyszysz, że osoba nie ma siły wstać z łóżka, nie podważaj tego, nie doradzaj, tylko albo aż bądź obok. To może wydawać się niekiedy trywialne, ale czasem jest to jedna z najtrudniejszych czynności do wykonania. Być oznacza jednocześnie słuchać, akceptować i rozumieć.
– Najbliżsi boją się o nas, że zrobimy sobie krzywdę. Popełnimy samobójstwo, bo z tym się kojarzy im depresja – mówi jedna z osób chorych na depresję. – Osaczają, naciskają, na siłę chcą pomóc, a czasami wystarczy zrobić herbatę, przynieść pudełko chusteczek, przykryć kocem i dać całusa. Trwanie i bycie to coś najlepszego. Generalnie i tak to chory musi chcieć wrócić do zdrowia i podjąć walkę. Najbliżsi są wsparciem, ale dużo zależy od nas samych.
Zachowaj cierpliwość i pomóż
Leczenie depresji może być długotrwałe. Osoba taka może mieć dni gorsze i lepsze, a jej stan może się poprawiać i pogarszać. Pamiętaj także, że nikt nie chce bardziej być zdrowy, niż osoba chora na depresję.
Pomóż osobie z depresją znaleźć odpowiednie wsparcie, takie jak leczenie terapeutyczne lub farmakologiczne. Zachęć ją do konsultacji z psychiatrą lub terapeutą, a jak trzeba pomóż jej zapisać się do specjalisty. Zaproponuj towarzystwo w drodze do lekarza, poczekaj w poczekalni w czasie wizyty. Pamiętaj jednak, że wszystko co robisz musi być w zgodzie z wolą osoby chorej.
Czytaj dalej poniżej podcastu
Osoba z depresją może mieć trudności z wykonywaniem codziennych czynności, takich jak gotowanie, sprzątanie czy opieka nad sobą. Pomóż osobie z depresją w dbaniu o siebie, szczególnie jeśli widzisz, że ma z tym trudności. To może obejmować przypominanie o przyjmowaniu leków, zachęcanie do regularnego jedzenia, picia wody i aktywności fizycznej.
Warto szanować potrzeby osobistej przestrzeni i czasu. Jeśli chory potrzebuje samotności uszanuj to, nie obrażaj się.
Staraj się zrozumieć,
jak działa depresja. Poszukaj przydatnych artykułów, posłuchaj podcastów, skontaktuj się z lekarzem, który wytłumaczy Ci, co przeżywa chory. Zrozumienie chorego potrafi być bardzo trudne.
Zadbaj o siebie
Na depresję choruje konkretna osoba, ale choroba dotyka całą rodzinę. Patrzenie jak ktoś cierpi jest trudne i bolesne. Pozostawia ślad w psychice. Opieka nad osobą z depresją może być trudna i wymagać dużo cierpliwości. Dlatego pamiętaj o własnym zdrowiu psychicznym i zwracaj się o wsparcie, jeśli również potrzebujesz pomocy.
Ważne jest, aby zrozumieć, że depresja to choroba, a nie wybór. Osoba cierpiąca na depresję potrzebuje wsparcia i zrozumienia, a jej droga do zdrowia może być długa. Dlatego ciepłe, empatyczne i trwałe wsparcie ze strony rodziny jest kluczowe w procesie leczenia i powrotu do zdrowia.
I pamiętaj nie win siebie za chorobę bliskiej osoby, że jej nie rozumiesz, że nie jesteś w stanie poczuć tych emocji i że wydają się tobie zupełnie nie logiczne. To co dla ciebie jest codziennością i zwyczajną czynnością dla chorego bywa sukcesem. Tym jest wyjście z domu, a czasem nawet wymycia zębów.
Łagodnie mobilizuj zanim zadziała lek
To co warto jeszcze wiedzieć o depresji w kontekście bliskiej osoby, to to, że leki nie od razu zaczynają działać. Potrzeba na to od dwóch do czterech tygodni. W tym okresie przyda się choremu mentalne wsparcie. Ponadto mogą się pojawić skutki uboczne, niekiedy dotkliwe np. wymioty, senność, ból głowy. W niektórych przypadkach spadek libido. W takiej sytuacji warto skontaktować się z lekarzem i porozmawiać o zmianie leku. W moim przypadku dopiero trzeci lek okazał się dobry, a sam proces dojścia do tego momentu trwał cztery miesiące i kolejne trzy tygodnie, aż zaczął działać i przyniósł oczekiwane efekty.
Marcin Dybuk
foto pexels.com/Liza Summer
Jeśli Ci się podobało, uważasz, że teksty są ważne i chciałbyś mnie wesprzeć, POSTAW KAWĘ. Dzięki!
——————————————————————————————————————–
Gdzie szukać pomocy w kryzysowych sytuacjach?
800 70 22 22 – Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym
800 12 12 12 – Wsparcie psychologiczne w sytuacji kryzysowej – infolinia dla dzieci, młodzieży i opiekunów
116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży
112 – W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia
Instytut Przeciwdziałania Wykluczeniom prowadzi pierwszy w Polsce telefon zaufania dla mężczyzn https://www.fundacjaipw.org tel. 608 271 402 pomoc@pomesku.org
Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym https://centrumwsparcia.pl tel. 800 70 2222 porady@centrumwsparcia.pl
Telefon zaufania dla dzieci prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę https://116111.pl tel. 116 111 4.
Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę https://800100100.pl tel. 800 100 100